• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar

Dwars door Amsterdam-Oost .......

  • Verhalen
  • #Dwars door de buurt
  • De Eenhoorn
  • Dappermarkt
  • Uitgelicht
  • Laatste nieuws

Het Polderweggebied

15 juli 2020 door Jo 7 Reacties

1884 – 2015

Door: Jo Haen

Oostergasfabriek – 1890 .
Foto: Beeldbank Amsterdam – Alle rechten voorbehouden

In 1885 verrees in de Overamstelse Polder aan de Oetewalerweg (nu Linnaeusstraat) de Oostergasfabriek van de Imperial Continental Faz Association. Dit bedrijf dat min of meer het monopolie had op de levering van gas, had een uitgebreid buizennet in Amsterdam aangelegd om aan de fors stijgende behoefte te voldoen. De architect van zowel de Ooster- als de Westergasfabriek was Isaac Gosschalk. Het gas werd geproduceerd uit steenkool en opgeslagen in de naastgelegen hoge gashouders om vervolgens gedistribueerd te worden. Maar door de opkomst van elektriciteit nam de vraag bij de Oostergasfabriek al snel af, reden waarom de gemeente al in de jaren twintig besloot om de fabriek weer te sluiten. De gemeente had toen de gasleverantie inmiddels naar zich toegetrokken en gebruikte het terrein voortaan alleen nog als distributiestation.

De heer B.G. Miermans (in witte jas) werkzaam in de Oostergasfabriek – 1910 – Foto: Joop Miermans – Alle rechten voorbehouden

Andere bestemmingen voor gebouwen
Een aantal gebouwen kreeg een andere bestemming zoals b.v. een politiebureau en een busgarage. Het retortengebouw werd verbouwd tot zwembad, het eerste Sportfondsenbad van Nederland, terwijl in het ammoniakhuisje een dierenasiel werd gevestigd. Naast het Sportfondsenbad was jarenlang ’s zomers een buitenbad waarop in de winter geschaatst kon worden. Het bekende Noorse kindsterretje Sonja Henie heeft daar zelfs nog haar kunsten op de schaats vertoond. Op het voormalige Schaft- en Badgebouw herinnert de bewaard gebleven tekst nog aan de oorspronkelijke bestemming.

s Winters schaatsen, ’s zomers zwemmen in het openluchtbad – Foto: Beeldbank Amsterdam Alle rechten voorbehouden

Louis van Gaal
Er vestigden zich ook verschillende bedrijven en scholen op het terrein o.a. de 3-jarige H.B.S. en de R.K. Technische School Don Bosco waar Louis van Gaal nog een aantal jaren gymnastiekles heeft gegeven. In het gebouw van de G.G.D. was de zuigelingenzorg gevestigd. Ik kwam met mijn 3 dochters regelmatig bij dr. Jaeger, bij alle moeders in de buurt welbekend. Een zeer populaire kinderarts al dachten de kinderen daar misschien anders over (vanwege de inentingen). In het Kraaiennest was een bibliotheek gevestigd en in het gebouwtje van de Stadsreiniging achter de HEMA op de Oranje Vrijstaatkade kon je ’s winters zout krijgen om je straatje sneeuwvrij te houden.

Don Boscoschool 2004 – Foto: Jo Haen – Alle rechten voorbehouden

Sterovita en korfballen
In een ander gebouw van de voormalige gasfabriek op diezelfde kade zat Sterovita, een melkfabriek. Dat kon toen nog: een fabriek midden in de stad. Nog jarenlang was de naam Sterovita op het dak te lezen (later Melkunie). De omwonenden moeten veel last hebben gehad van de melkwagens die af en aan reden en hun bussen melk op een soort houten perron laadden en losten. Er is nu een sportschool in gevestigd. Aan het eind van de Oranje Vrijstaatkade kon je korfballen bij a.k.c. Victoria. Het veld bevond zich op de vervuilde grond van 2 gashouders. Tijdens wedstrijden kon je naast de aanmoedigingen van de supporters ook het hondengeblaf vanuit het dierenasiel ernaast horen. Horen en zien verging je vaak, vooral als het etenstijd was.

Melkfabriek Sterovita .
Foto: Beeldbank Amsterdam – Alle rechten voorbehouden

Deportatie Joodse Amsterdammers
In de 2e Wereldoorlog was er vlakbij het Muiderpoortstation een verzamelplaats voor Joodse Amsterdammers. Zij werden daar geregistreerd voordat zij op de trein naar Westerbork werden gezet. Een trieste herinnering aan een vreselijk gebeuren. Jammer dat in de nieuwe woonwijk geen enkele straatnaam hieraan herinnert. Opdat wij nooit vergeten! Op de hoek van de Polderweg waar nu het flatgebouw van Mart Stam staat stond eens een prachtige synagoge, gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School, helaas rond 1960 afgebroken.

Deportatie Muiderpoortstation 1943 – Foto: Beeldbank Amsterdam Alle rechten voorbehouden

Amsterdam bij nacht
Waar nu een nieuw politiebureau staat op een terrein bij de Linnaeusstraat werd in de jaren na de 2e W.O. ieder jaar een kermis georganiseerd. Daar stond o.a. een tent met daarop in grote letters: ‘AMSTERDAM BIJ NACHT’ waar mijn man Dolf Haen als 14-jarige puber na betaling van 10 cent met grote verwachtingen naar binnen stapte, maar na een korte wandeling door donkere gangetjes plotseling weer buiten stond en naar de sterrenhemel stond te kijken: Amsterdam bij nacht. Hij voelde zich behoorlijk besodemieterd maar durfde dat uiteraard niet te laten blijken. In een grote boog liep hij naar de voorkant van de tent om te kijken wie er nog meer in stonk.

Kermisterrein Polderweg – Foto: Beeldbank Amsterdam Alle rechten voorbehouden
Ook een circus op het terrein – Nationaal Ned. Reuzen Circus JOS Mullens – 1951 n- Bron: Diemer Courant 1951 – Alle rechten voorbehouden

Dit is allemaal verleden tijd. Het gebied heet nu Oostpoort en heeft een volledige gedaanteverwisseling ondergaan. Het ziet er mooi uit maar ik denk nog wel eens met weemoed terug aan het rommelige maar toch heel speciale Polderweggebied.

Dierenasiel Polderweg 1941 – Foto: Beeldbank Amsterdam Alle rechten voorbehouden
De synagoge van architect Jacob S. Baars (1886-1956), gebouwd in 1928. – Foto: Beeldbank Amsterdam Alle rechten voorbehouden
Het Kraaiennest met daarachter het G.G.D.-gebouw en de synagoge. – Foto: Beeldbank Amsterdam Alle rechten voorbehouden

Categorie: Verhalen

Lees Interacties

Reacties

  1. Harm Piek zegt

    12 oktober 2022 om 22:43

    De laatste foto is genomen vanaf het voorplein en fietsenstalling van de 3e 3-jarige HBS, die zich tussen het Sportfondsenbad en het Kraaiennest bevond.

    Beantwoorden
  2. Herman Slager zegt

    10 oktober 2022 om 10:44

    Dank voor de foto’s. Sommige had ik nog niet gezien en het vult mijn beeld over die jaren zeer aan.

    Beantwoorden
  3. John Berndsen zegt

    3 december 2021 om 15:46

    Van 1963 tot 1975 gewoond op Polderweg 17. Prachtig vrijstaand huis tegen de spoordijk aan vlak voor het dierenasiel. Ook op de Don Bosco LTS gezeten van 1965 tot en met 1969. Heerlijk om al deze verhalen weer te lezen. Ik zie nog die grote gashouder tegenover ons huis. Helaas is ons huis na onze verhuizing in 1975 gesloopt. Mijn vader werkte als Magazijn chef op het Farmacologies Laboratorium ook op de Polderweg. We hebben daar als gezin een prachtige tijd gehad!

    Beantwoorden
    • Wim de Baat zegt

      4 december 2022 om 23:22

      Ik was op het Farmacologies laboratorium glasinstrumentenmaker. Naast het dierenasiel en het Kraaiennest.

      Beantwoorden
  4. Ernst Bouman zegt

    14 maart 2021 om 15:01

    Leuk artikel. Wij woonden vroeger op de Hogeweg ‘s-winters kon je zo over het ijs naar de gas fabriek lopen!

    Beantwoorden
  5. Annemarie zegt

    11 maart 2021 om 00:19

    Ja, zo staat de naam “Paradijsplein’ in schril contrast met de wrange geschiedenis van het Polderweggebied. Opdat wij nooit vergeten!

    Beantwoorden
  6. W.Kruger zegt

    2 oktober 2020 om 17:17

    geweldig

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primaire Sidebar

Wat vind je hier?

De website Dwars door Amsterdam-Oost is nieuw en is een onderdeel van Stichting Vrienden van Watergraafsmeer. Dwars door Amsterdam-Oost verzamelt verhalen die betrekking hebben op dit stadsdeel, uitgezonderd de Watergraafsmeer, d.m.v. diverse rubrieken die gewijd zijn aan o.a. de Transvaalbuurt, de Dapperbuurt enz. Heb je ook iets dat geschikt is voor deze website laat het ons weten. Ons e-mailadres is: vriendenvanwatergraafsmeer@gmail.com

Recente berichten

  • Zwangerschapsgym in de buitenlucht
  • Theater op de Dappermarkt
  • De broers van het Mondriaankwartet
  • Helpen bij de laatste fase
  • Avonturen op de schooltuin

Sponsors van onze site

Stichting VvWGM - K.v.K. nr.: 68593341

Vrienden waarmee wij samenwerken:

#Dwars door de buurt

Huilend kwam Adam thuis

Bron: #Dwars door de buurt – editie 220 Toen in 1965 zijn beeld ‘Het Buikschot’ geplaatst werd aan de Tugelaweg, hoorde kunstenaar Adam Jansma tot zijn ontsteltenis dat wat hij had verbeeld ook echt gebeurd was. Een van de op die plek gefusilleerde verzetsstrijders stierf inderdaad door een buikschot. Het emotioneerde hem zo dat hij […]

Meer berichten uit deze categorie

Dappermarkt

De geschiedenis van de Dapperbuurt (01)

Bron: Rogier Schravendeel De geschiedenis van de Dapperbuurt – deel 01 Oetewaal Het dorpje Oetewaal (Otewaal, Oetewael, Oetenwaal, Houtewa(a)(e)l) Oudewaal, Oudewael, Oltenwaal, Otterwaal), wordt al in 1308 genoemd in de rekeningen van het Graafschap Holland. Het dorpje ligt tussen het IJ de de Diemermeer (de latere Watergraafsmeer), ongeveer ter hoogte van Artis en het terrein […]

Meer berichten uit deze categorie

Categorieën

  • #Dwars door de buurt
  • Dappermarkt
  • De Eenhoorn
  • Laatste nieuws
  • Uitgelicht
  • Verhalen
  • Mail
  • Facebook
  • Twitter

Copyright © 2023 · Dwars door Amsterdam-Oost