Bijna alleen maar nette mensen in Oost / Watergraafsmeer

Bron: #Dwars door de buurt – editie 241

Van de zes recyclepunten voor particulieren in Amsterdam is dat aan de Rozenburglaan achter Betondorp het kleinste, het op een na drukst bezochte én met het meeste en best gescheiden afval. ‘In Oost wonen alleen maar nette mensen,’ zegt beheerder Maikel van der Horst met een grote grijns.

Tussen de tweehonderd en tweehonderdvijftig bezoekers weten zes dagen per week de Rozenburglaan te vinden. Die waren vorig jaar goed voor 4.647 ton afval, 4.647.000 kilo. Behandeld hout, zoals geïmpregneerde schuttingen en steigerplanken, staat met ruim 1,2 miljoen kilo met stip op 1. Grof huishoudelijk vuil is met 951.000 kilo een goede tweede, schoon puin (652.000 kilo) derde. Het afval gaat naar 23 recyclebedrijven. Begonnen met vijf containers, een jaar of 25 geleden, staan er op de Rozenburglaan nu 23. ‘Het wordt steeds meer uitgekristalliseerd. Langzamerhand kennen we het trucje,’ zegt Van der Horst.

Bal met Ajax-logo
Het was passen en meten in de beperkte ruimte, de driehoek tussen de Gooiseweg, sportpark Drieburg en de Weespertrekvaart. De route is uitgekiend, storters hoeven zo min mogelijk te lopen met hun afval. Dus staan de containers voor karton en piepschuim – het afval dat overblijft als je een tv-scherm hebt gekocht – naast elkaar.

In de container voor grof huishoudelijk afval verdwijnen goederen die moeilijk te scheiden zijn, bijvoorbeeld een houten stoel met stoffen zitting en ijzeren poten. Ertussen ligt een bal met het Ajax-logo, niet afgetrapt op het eerste oog, waarschijnlijk een afdankertje van een teleurgestelde fan. Voor hout zijn twee containers. Eén voor behandeld hout, dat mag worden verbrand mits er energie mee wordt opgewekt. Hergebruik is verboden omdat het giftige stoffen bevat. Schoon hout verdwijnt in de shredder, waarna er spaanplaten van worden geperst.

Judomatten, vloerisolatie en dashboards
Voor koper, aluminium en RVS is de container non ferro-metalen. De bak puilt uit. ‘Met de opbrengst hiervan zou je met z’n tweeën uitgebreid kunnen gaan eten,’ zegt Van der Horst. Hier is het opletten dat er geen brandblussers of drukhouders in worden gegooid. En lithiumbatterijen. In het recyclingproces worden de metalen eerst geshredderd. Als er lithiumbatterijen tussen zitten is de kans op brand groot.

Matrassen, die vroeger werden verbrand, worden ontdaan van ijzer en gerecycled. Dan moeten ze wel naar een recyclepunt worden gebracht en niet op straat worden gesmeten. Van der Horst: ‘Als ze nat regenen kunnen ze gaan broeien en in brand vliegen. Bovendien zijn natte matrassen niet te tillen. Het beste zou zijn dat fabrikanten verplicht worden oude matrassen in te nemen, zoals bij witgoed gebeurt.’ Het gerecyclede materiaal wordt verwerkt in judomatten, vloerisolatie en in vullingen van dashboards.

Frituurvet wordt biodiesel
Hoe simpel het soms kan, laat gips zien. Verdwenen de gipsplaten vroeger met bouw- en sloopafval in een afvalberg, nu worden ze in een vat gestort, water erbij, papier gaat drijven, gips zakt naar beneden, klaar is Kees. ‘Het is iets ingewikkelder, maar niet veel,’ zegt Van der Horst. Schoon puin wordt gerecycled tot granulaat dat kan worden gebruikt als ondergrond voor asfalt. Piepschuim wordt vermalen terwijl de balletjes intact blijven. Die worden geperst tot reusachtige blokken, waarvan met gloeiend ijzerdraad vormen worden gesneden waarmee woningen worden geïsoleerd. Van frituurvet wordt biodiesel gemaakt. Vroeger werd het verbrand of in een ondergrondse container geloosd. Van der Horst: ‘Nu rijden de afvalwagens erop. Hoe mooi wil je het hebben?’ En autobanden transformeren in tegels voor speeltuinen.

Vijf kloeke kluizen
De kringloopcontainer wordt twee keer per week geleegd door een kringloopwinkel. De spullen moeten schoon, heel en bruikbaar worden afgeleverd. Iets dumpen dat daar niet aan voldoet, is er niet bij. ‘Kunt u het niet kwijt aan uw familie? Wil die het niet? Nou, neemt u het dan maar weer mee.’

In een afgeschermde hoek is het klein chemisch afvaldepot. Om dat te kunnen beheren moet je bijkans afgestudeerd zijn. Nagellak, batterijen, medicijnen, lijm, fietsaccu’s, verfblikken, afbijtmiddel, injectienaalden, spiritusbussen, motorolie, latex, medicijnen, cartridges – voor elk is een apart vat of krat. Vijf kloeke kluizen zijn voor het gemeenste spul. Sommigen stoffen gaan in reactie met elkaar, waarna brand kan uitbreken of de boel kan ontploffen. De kluizen hebben meerdere compartimenten en deuren die automatisch sluiten bij calamiteiten.

Direct herbruikbaar
In een verzonken container storten veegkiepers straatvuil, de wagens met de (meestal) mannen met bezems. Veegmachines kiepen het veegslib in een container waar het water uit lekt. Straatvuil en veegslib worden extractief gereinigd. Extractieve reiniging is gebaseerd op het natuurkundig principe dat ultrakleine gronddeeltjes elektrisch geladen zijn. Olieresten, zware metalen en andere giftige stoffen hechten zich daardoor alleen aan deze kleine deeltjes en niet aan zand. Door aan het slib water toe voegen en het met grote kracht door een speciale machine te pompen, wordt het vuil gesplitst in fracties die direct herbruikbaar, verwerkbaar of afvoerbaar zijn, of voor verdere recycling kunnen worden aangeboden.

Bedrijven die zich voordoen als particulier, lopen snel tegen de lamp. Van der Horst: ‘Bij twijfel kijken we wat er in het busje ligt. Je kunt ons heel moeilijk voor de gek houden. Hoe komt u aan twintig pallets? Als ze dat kunnen uitleggen, geen probleem. Anders even afrekenen.’ Dat overkwam de man die met tien autobanden kwam aanzetten. ‘Een auto heeft vier wielen. Je moet scherp zijn.’

llegaal gedumpt afval
Die ochtend hebben Gennario en Lighnel illegaal gedumpt afval opgehaald in Oost. Ze zijn van TAM, het team afvalmeldingen, en waren met een stapeltje geprinte klachten van bewoners op pad gegaan, sommige met foto. Tientallen zakken die naast ondergrondse containers waren gezet, hebben ze in de containers gepropt. Voordat ze dat doen schoppen ze tegen de zakken, er kan zo een rat wegschieten. Een bukkende collega kon ooit een rat niet ontwijken, het beest sprong op zijn schouder en maakte dat het wegkwam.

Een buggy, een krabpaal voor katten, oud ijzer, een opgerold tapijt, veel karton, een krukje, hardplastic dienbladen en een afwasteiltje, hebben Gennario en Lighnel in hun laadbak gegooid. Het slingerde allemaal rond afvalcontainers, in totaal bijna honderd kilo. Dat afval storten ze in de containers van het recyclepunt aan de Rozenburglaan. Uit het opgerold tapijt valt glas, dat op de grond kapot klettert. Alleen maar nette mensen in Oost? ‘Bijna allemaal,’ zegt Van der Horst met dezelfde grote grijns. #

Jaap Stam