• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar

Dwars door Amsterdam-Oost .......

  • Verhalen
  • #Dwars door de buurt
  • Ansichten
  • Dappermarkt
  • Uitgelicht
  • Laatste nieuws

Het Tropeninstituut

17 oktober 2021 door Ron Reageer

Bron: #Dwars door de buurt – editie 223

In de reeks Verborgen verleden over gebouwen en objecten in Oost en hun roemrijke verleden ditmaal het Koninklijk Instituut voor de Tropen (destijds Koloniaal Instituut). Na een lange bouwperiode is het markante gebouw in 1926 gereed. De officiële opening is in dat jaar op 9 oktober in de aanwezigheid van Koningin Wilhelmina.

Koninklijk Instituut voor de Tropen (destijds Koloniaal Instituut)

Het Koloniaal Instituut is voortgekomen uit het Koloniaal Museum in Haarlem dat rond de eeuwwisseling te klein is geworden voor de door de jaren heen verzamelde collecties. Het betreft een verzameling van allerlei wonderbaarlijke voorwerpen die door Nederlanders uit Indië zijn meegenomen. De collectie is er voor wetenschappelijk onderzoek, maar ook om het aan het publiek te laten zien. In 1910 richten particulieren de Vereeniging Koloniaal Instituut op. Ze zorgen samen met bedrijven en overheidsinstellingen voor een startkapitaal voor de bouw op het terrein van de voormalige Oosterbegraafplaats, aangrenzend aan het Oosterpark.

Ontwerp en bouw
Uit drie ontwerpen kiest de bouwcommissie het ontwerp van architect Van Nieukerken, deze voldoet het beste aan het programma van eisen. Het is een omvangrijk en uitbundig gedecoreerd gebouw in neorenaissancestijl. De verschillende afdelingen hebben elk een eigen bouwlichaam. Toch vormen zij een eenheid, doordat het hele complex consequent in neorenaissance stijl is uitgevoerd met gebruikmaking van dezelfde kleur baksteen en dezelfde natuurstenen afwerking. Het wetenschappelijk complex, de Grote Zaal en de bibliotheek grenzen aan de Mauritskade, daar is ook de hoofdingang (zie foto). Het museum heeft een eigen ingang aan de Linnaeusstraat. Beide gebouwen zijn door laagbouw met elkaar verbonden.
De talrijke beelden en symbolen in en aan het gebouw verwijzen naar handel, nijverheid, wetenschap, religie en mythen uit andere culturen. Tien beeldhouwers zijn bij de uitvoering betrokken.
Felle discussies tussen voor- en tegenstanders van het ontwerp van Van Nieukerken zijn er de oorzaak van dat het bouwproces flink vertraagt. In 1913 treedt zelfs de voltallige schoonheidscommissie af nadat de gemeente het ontwerp voor het Koloniaal Instituut heeft goedgekeurd. Maar de bouw gaat uiteindelijk in 1915 van start. Echter, tijdens de Eerste Wereldoorlog zijn de materialen schaars en duur, waardoor de bouw grote vertragingen oploopt. Stakingen, stormschade en strenge winters zorgen eveneens voor oponthoud.

Restauratie en uitbreidingen
Tijdens de Tweede Wereldoorlog verblijven Duitse troepen in het gebouw, zij laten bij vertrek een ravage achter. En in het eerste jaar na de bevrijding zijn er Canadese troepen ondergebracht.
Na de onafhankelijkheid van Indonesië in 1950 krijgt het instituut een nieuwe naam: het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT).
Pas in 1967 is er een restauratieplan opgesteld. De Grote Zaal, de bibliotheek en de kantoorruimten zijn het eerst aan de beurt, daarna het museum. Verder komen er een theater, het Kindermuseum en een nieuwe tentoonstellingszaal.

Zwaar weer
In 2013 komt zowel het Tropenmuseum als het naastgelegen KIT in zwaar weer terecht doordat ze miljoenen minder subsidie krijgen. Het Tropentheater sluit, de collectie van de bibliotheek gaat naar Leiden en het Tropenmuseum gaat zelfstandig door.
Om te overleven gaat het KIT zich richten op geestverwante huurders. Er moet een raakvlak zijn met de KITexperts op het gebied van landbouw, gezondheid en man-vrouwverhoudingen in ontwikkelingslanden.
Milieuorganisaties als De Gezonde Stad en De Groene Grachten zijn nieuwe huurders. In de oude bibliotheek zit nu het Instituut voor Stadsonderzoek. Andere huurders zijn Impact Hub die zich op sociale vraagstukken richt. En Yoni met duurzame tampons, de zeewiertelers van Zeewaar en de makers van minder brandgevaarlijke fornuizen van African Clean Energy. #

Méland Langeveld

Deel 1 – Verborgen verleden – Het Sint Elisabeth Gesticht
Deel 2 – Verborgen verleden – Openluchtschool Oosterpark
Deel 3 – Verborgen verleden – Het Tropeninstituut

Categorie: #Dwars door de buurt Tags: Méland Langeveld

Lees Interacties

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primaire Sidebar

Wat vind je hier?

De website Dwars door Amsterdam-Oost is een onderdeel van Stichting Vrienden van Watergraafsmeer.
Dit stadsdeel staat bekend om de brede straten met 19e-eeuwse gebouwen, het vele groen en het hoge aantal culturele bezienswaardigheden.
DdAO.nl verzamelt verhalen die betrekking hebben op dit stadsdeel. Heb je ook iets dat geschikt is voor deze website laat het ons weten. Ons e-mailadres is: vriendenvanwatergraafsmeer@gmail.com

Recente berichten

  • Omval in Ansichtkaarten
  • Celebesstraat in ansichtkaarten
  • De Open Hof: nieuwe bewoners!
  • Wie zaait zal oogsten en… soep eten!
  • ‘We wíllen rigoureus vergroenen’

Sponsors van onze site

Stichting VvWGM - K.v.K. nr.: 68593341

Vrienden waarmee wij samenwerken:

#Dwars door de buurt

Meer raadselachtige stralen, meer Nobelprijzen

Bron: #Dwars door de buurt – editie 210 Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer – deel 9 Maria Sklodowska-Curie (1867-1934) heeft terecht een absolute heldenstatus. Haar overwinning van culturele en persoonlijke obstakels tezamen met haar wetenschappelijke prestaties gelden als lichtend voorbeeld in de emancipatie van de vrouw. Zij won de Nobelprijzen Natuurkunde (1903) en Scheikunde […]

Meer berichten uit deze categorie

Dappermarkt

Schaatsen op het Dapperplein

Of het nu vriest of niet: zondag 15 december wordt er geschaatst  op het Dapperplein. Stichting Dynamo Jongerenwerk en Sportnation organiseren deze middag een buurt-schaatsfestijn voor jong en oud. Het wordt een middag vol winterse gezelligheid, muziek, warme chocolademelk en een schaatsbaan midden op het plein. Tussen 12.00 uur en 18.00 uur kan er geschaatst […]

Meer berichten uit deze categorie

Categorieën

  • #Dwars door de buurt
  • Ansichten
  • Dappermarkt
  • Laatste nieuws
  • Uitgelicht
  • Verhalen
  • Mail
  • Facebook
  • Twitter

Copyright © 2023 · Dwars door Amsterdam-Oost