De Open Hof: voor de buurt en van de buurt

Bron: #Dwars door de buurt – editie 235

In het Amsteldorp, een gezellige buurt met veel groen vlakbij het Amstelstation, staat verpleeghuis De Open Hof, op de hoek van de Fizeaustraat en de Hugo de Vrieslaan. Het huis werd in 1966 geopend, waarschijnlijk op 1 juni, maar de datum is niet met zekerheid vast te stellen.

Op 11 juni 1964 heide de wethouder voor volkshuisvesting, mr. T.C.M. A. Eisenburg de eerste met bloemen versierde paal voor het nieuwe bejaardencentrum de Watergraafsmeerse bodem in,‘ schrijft Jaap Kruizinga in zijn boek ‘350 jaar Watergraafsmeer’ over de bouw. Twee jaar na dit feestelijke gebeuren kon De Open Hof, gebouwd in opdracht van de Stichting Centrum Bejaardenzorg Amsterdam-Watergraafsmeer, geopend worden. Enkele bewoners van het Amsteldorp kunnen zich nog herinneren dat de Abraham van Riebeeckschool werd gesloopt om plaats te maken voor het verpleeghuis. Sommige van hen waren leerlingen van die school.

Eisen van deze tijd
In die tijd werd het woord bejaardentehuis nog gebruikt, pas in 1996 werd het begrip verzorgingshuis ingevoerd voor huizen waarin ouderen wonen die verzorging of verpleging nodig hebben. In 2015 schafte de overheid de verzorgingshuizen af met het doel zoveel mogelijk ouderen zelfstandig thuis te laten wonen. Verzorgingshuizen werden verpleeghuizen. Ook De Open Hof veranderde van een huis voor een diverse groep bejaarden in een verpleeghuis voor ouderen die niet langer in staat zijn voor zichzelf te zorgen. Het gebouw voldoet echter niet meer aan de eisen van deze tijd en zal daarom worden afgebroken. Op dezelfde plaats wordt een nieuw complex gebouwd. De bewoners en alle medewerkers verhuizen eind mei en in de eerste weken van juni, iets later dan gepland.

Tijdelijke huisvesting
De bouw van een nieuw verpleeghuis is geen sinecure en zal enige tijd in beslag nemen. De bewoners en de medewerkers verhuizen dan ook voor een periode naar het gerenoveerde complex in de Louis Bouwmeesterstraat in Amsterdam-West. Met zijn twaalven tegelijk vertrekken de 95 bewoners naar hun tijdelijke woning, waar de zorgverlening zal worden voortgezet door de vertrouwde zorgverleners. De appartementen zijn iets groter, maar permanente huisvesting in West is voor ouderen die uit De Open Hof vertrekken niet mogelijk. Als alles volgens plan verloopt, keren de bewoners én de medewerkers weer terug naar het Amsteldorp in 2025.

De nieuwe Open Hof
Saskia Zonneveld, manager van het oude De Open Hof en over enige tijd manager van een groter en moderner huis met dezelfde naam, legt de nadruk op de belangrijke rol die het verpleeghuis speelt in het Amsteldorp. Natuurlijk is de ruimte niet onbeperkt en dat geldt ook voor het budget, toch zal het nieuwe huis moderner en efficiënter worden en toegankelijk zijn voor de bewoners van het dorp. Er komt een mooie binnenplaats met veel groen. De kamers worden niet veel groter, maar de badkamers zullen beter afgestemd zijn op het verlenen van zorg. De mogelijkheden om gebruik te maken van tilliften en andere apparaten die ervoor zorgen dat de werknemers niet te zwaar moeten tillen, worden uitgebreid. Per twaalf kamers komt een woonkamer met een balkon op elke verdieping. De gemeenschappelijke ruimte blijft op de begane grond. Er zijn nu 98 kamers, maar dat worden er 130. En er komt een extra vleugel, met 21 appartementen, die is bedoeld voor ‘zelfstandig wonen met Verpleegzorg Thuis’.

Zwanenmozaïek
‘De gemoedelijke sfeer die bij het huis en het dorp hoort, zal blijven,’ aldus Saskia Zonneveld. Vanzelfsprekend speelt het personeel hierbij een grote rol. Tijdens de bouwwerkzaamheden zal de zorg voor de bewoners van de aanleunwoningen en voor alle andere Amsteldorpers die in aanmerking komen voor hulp en steun thuis, worden voortgezet. Het Hoekhuis blijft staan, evenals de aanleunwoningen.

Keert het veelgeprezen beeld van de vrouw met de hond bij de ingang van het oude huis weer terug naar het nieuwe huis? Ja, het beeld Dikke Vrinden van beeldhouwer Taeke Friso de Jong komt terug, net als de mozaïekzwanen, die in 2022 zijn geplaatst bij de Hugo de Vrieslaan. Het zwanenmozaïek is gemaakt door buurtbewoners onder leiding van de stichting ACCU (Art, Community & Culture). Vanuit De Open Hof gezien vormen de zwanenhalzen een hart. Dat past bij het Amsteldorp en bij een verpleeghuis dat ten dienste staat ván en opnieuw wordt gebouwd vóór de buurt.

Zin in verhuizen
Ria Ris werkt al achttien jaar met veel plezier als verpleegkundige in De Open Hof. Ze noemt het een uniek verpleeghuis. De sfeer is goed en er is een goede band met de buurt. De nieuwbouw is echter geen overbodige luxe, vindt ze. Achttien jaar geleden waren er al plannen om te vernieuwen, maar de kosten waren te hoog voor Woonzorg Nederland – de eigenaar van het gebouw – en ZGAO (Zorggroep Amsterdam-Oost), de huurder. Ria vertelt dat een medewerker van architectenbureau SLA een nacht in de Open Hof is blijven slapen om de sfeer te proeven. Dat leverde veel begrip op voor de wensen van bewoners en personeel.

Verhuizen is natuurlijk een hele klus, maar Ria Ris heeft er zin in. Er is lang gezocht naar een goede accommodatie, dat was nog niet zo eenvoudig. De tijdelijke huisvesting in het gerenoveerde complex Drie Hoven in Amsterdam-West ziet er goed uit: er is veel meer ruimte en er is een mooi uitzicht. Niet voor alle werknemers is de locatie dichter bij huis, gelukkig geldt dat wel voor Ria. Of ze in 2025 teruggaat naar het Amsteldorp weet ze nog niet. Haar pensioen nadert.

Winkelen op het Sierplein
Mevrouw Gerritsen is 83 jaar en woont al negen jaar in De Open Hof. In het begin moest ze wat wennen aan haar nieuwe huis, maar ze vindt de sfeer hier nu echt fijn. Zeker vóór de coronatijd kwam er veel aanloop van de buurt. Haar dochter komt elke dag en ze voelt zich goed in De Open Hof. Mevrouw Gerritsen ziet wel op tegen de verhuizing, maar Ria Ris blijft gelukkig dichtbij en ze ziet ook voordelen. In het Amsteldorp zijn niet veel winkels en in West is het Sierplein vlakbij het huis. Er is bovendien een markt en zij zou het heerlijk vinden weer eens zelf te kunnen winkelen en bijvoorbeeld leuke kleding te kopen. Ze heeft nu al een mooi uitzicht, maar vanaf de vijfde verdieping in West zal het ook niet slecht zijn. Een verhaal over De Open Hof in Dwars door de buurt? Ze gaat het met plezier lezen! #

Ank Engel