Bron: #Dwars door de buurt – editie 217
‘Dertig jaar geleden klommen buurtbewoners op de barricaden voor een groen park Frankendael. Ze staken een stokje voor de plannen om watervilla’s te bouwen in het park. Sinds die tijd hebben de Vrienden van Frankendael zich ingezet voor dit bijzondere stukje Amsterdam. Door samen met vrijwilligers te tuinieren, sloten te dreggen en zwerfafval op te ruimen. Door mensen rond te leiden en te informeren. Door de gemeente aan te spreken op goed beheer, samen met alle betrokkenen in en rond Frankendael.’
‘Zo komt het dat je dertig jaar na de oprichting nog dagelijks kunt genieten van dit cultuurhistorisch en ecologisch belangrijke park, door water en groen omringd’. Zo begint het voorwoord van Marion Van der Bliek in een speciaal magazine over 30 jaar Frankendael gemaakt. Het magazine is nu verkrijgbaar in de Linnaeusboekhandel aan de Middenweg. Marion is sinds drie jaar voorzitter van de vereniging, die met zo’n 375 leden nauw is vervlochten met de buurten rond het park.
Geen grootschalige evenementen
De vereniging had het jubileum uitgebreid willen vieren met feestelijke activiteiten en een bijeenkomst in de boekhandel, maar corona gooide roet in het eten en de viering werd ingekrompen tot de aanbieding van het jubileum-magazine in het koetshuis van Huize Frankendael in vier korte sessies met elk vijftien vrienden en een praatje. Het magazine bevat prachtige verhalen over de geschiedenis van het park, interviews met onder meer hovenier Chris Barendse, het park als eetbare tuin, de vogels in het park, de monumentale bomen en de vele gebruikers van Frankendael, van restauranthouders tot volks- en schooltuinders.
De viering was heel geslaagd vindt Marion. ‘Van Ivar Manuel, stadsdeelbestuurder voor het groen, die we het eerste exemplaar aanboden, kregen we de wens mee dat het park vooral een buurtpark moet blijven. Dus geen grootschalige evenementen maar een soort achtertuin voor de buurtbewoners. Om verkoeling te zoeken bij warm weer, heerlijk te wandelen door de gevarieerde natuur, er de kinderen te laten spelen vlakbij de horeca-kar of rustig een mooi boek te lezen.
De afgelopen zomer was het wel erg druk af en toe tijdens corona. Het grote middenveld zit dan helemaal vol. Er wordt steeds meer gebarbecued. Op zich geen groot probleem behalve dan de baklucht, maar het mag wat ons betreft wel meer gereguleerd worden. De gemeente moet er bewust beleid op gaan maken waar je het beste kan barbecueën. Met stenen oventjes erbij. Ook nemen steeds meer sportclubjes bezit van het park. Je ziet allerlei verdienmodelletjes verschijnen. Heel begrijpelijk en ook heel goed, want we moeten veel meer gaan bewegen, maar het mag niet ten koste van het groen en de mooie bomen gaan. Soms zie je hele touwstelsels opgehangen aan bomen, die daar niet voor bedoeld zijn.’
Hoe is de samenwerking met het stadsdeel?
‘Die is vrij goed. Er is wel steeds meer sprake van centralisatie van het groenbeleid, er is nu bijvoorbeeld een parkenmanager voor de hele stad, maar de lijntjes zijn gelukkig nog altijd kort. Als er eens iets mis gaat en er zoals onlangs vijf bomen ten onrechte worden gekapt, trekken we onmiddellijk aan de bel en kunnen rampen worden voorkomen. Chris Barendse is de vaste tuinman voor park en omgeving. Een fantastische vent met veel hart voor en kennis van de natuur, bij de gemeente in dienst. En elke dag worden door de gemeente trouw de vuilnisbakken geleegd. Als zij een steekje laat vallen kunnen we heel streng zijn, we melden dat en dan komt het meestal weer goed.’
Hebben jullie bepaalde wensen voor de komende periode?
‘Ja, we denken erover een voedselbos in te richten. Er zijn al kruidentuinen, waar bewoners voor eigen individueel gebruik kruiden kunnen plukken, maar we willen meer mogelijkheden bieden.
Zelf eten verzamelen in de natuur is trendy en het houdt de mensen in beweging. Er zijn nu al plekken door het hele park heen, waar je voor jezelf mag plukken. Geen tassen vol natuurlijk maar gewoon voor eigen gebruik.
Zie je bedreigingen voor het park in de toekomst?
‘Nee geen grote. Je ziet overal steeds meer verstening in de stad en de gemeente is zich zeer bewust geworden van het belang om groen te behouden en uit te breiden. Maar binnen het park zelf moeten we ook alert blijven op verstening zoals allerlei bouwsels en plekken waar geparkeerd wordt.
Ook zijn we bang voor de centralisatie van het gemeentelijk apparaat. Nu zijn de lijntjes nog kort – het vraagt veel tijd om met de wisseling van ambtenaren contact te houden – maar zal dat altijd zo blijven?
En tenslotte is er nog steeds onzekerheid over de toekomst van het oude Telefoongebouw langs de Middenweg. Daar zouden twee verdiepingen bovenop komen en dat is voor de zichtlijnen in het park geen verbetering. Het gebouw ligt in feite geheel binnen het park. Niets tegen dat gebouw, het is best monumentaal, maar we zouden graag zien dat het niet hoger wordt en een goede nieuwe bestemming krijgt.’
Treurhoningboom
Ten slotte een paar leuke weetjes over het park, ontleend aan het magazine. De heel kronkelvormige treurhoningboom bijvoorbeeld. Afkomstig uit Azië en ook wel pagodeboom genoemd, omdat hij in Japan bij tempels en begraafplaatsen staat. In ons land heel zeldzaam. Hij staat in het zogeheten Witte laantje als je de poort bij Huize Frankendael door gaat, even rechtdoor loopt en dan het zijlaantje rechts in gaat. De honingboom bloeit laat in de zomer, dan komen er crèmekleurige bloemen in pluimen tevoorschijn. De boom trekt door de nectar veel bijen, vandaar de naam. Langs hetzelfde laantje de doodsbeenderenboom en de zakdoekjesboom. Langs de grote oprijlaan de monumentale zwarte linden en in het de waterpartijen bij de Kamerlingh Onneslaan de mooie moerascypressen.
In het artikel over eetbare natuur beveelt Tanja IJzer van volkstuinenpark Klein Dantzig, aan de bloemblaadjes van viooltjes in het park eens te proeven en het jonge groen van de paardenbloemen. Even later blijkt het daslookplantje eetbaar. Het plantje groeit in het voorjaar het hele park door en de uiige smaak zal je verrassen.
Poëzie
In het magazine staat ook een boeiend interview met Chris Barendse, de stille kracht achter de heemtuin. Veel stukken heemtuin heeft hijzelf aangelegd of uitgebreid, zoals het duingedeelte. Soms neemt hij op zijn fietstochten zaden mee, die hij uitzet in de tuin. Elke woensdagmorgen komen vrijwilligers van de vereniging Chris helpen met het onderhoud. Chris geeft ook rondleidingen die worden aangekondigd op het bord bij ingang van de oprijlaan, over bijvoorbeeld korstmossen en zwammen.
In het blad ook mooie gedichten over het park o.m. van Ad Zuiderent. Elgar Vos kreeg voor zijn ruim twintig jaar tomeloze inzet voor het park bij zijn overlijden in 2011 een iep en zijn gedicht Frankendael op steen vereeuwigd:
Door loverrand omkruld
Wolken, weidsheid, water
Geen eerder en geen later
Trots, de stad ontstolen
De dromen zijn vervuld #
Jaap Kamerling
Geef een reactie