Bron: #Dwars door de buurt – editie 247
Heike Kamerlingh Onnes, natuurkundige en Nobelprijswinnaar, sprak tijdens zijn inaugurele rede in 1882 de historische woorden ‘Door meten tot weten’. Aan de Kamerlingh Onneslaan worden zijn woorden letterlijk in de praktijk gebracht.
Met de ambitie om jaarlijks zo’n 7.500 nieuwe woningen te bouwen, heeft Amsterdam zich zelf verplicht ook te gaan verdichten. Om dat te kunnen bereiken wordt zo veel mogelijk van de schaarse ruimte bebouwd door intensief pas- en meetwerk. Waar op nummer Kamerlingh Onneslaan 40 ooit het postkantoor stond, en waarin recenter een bouwbedrijf was gevestigd, wordt nu een zes verdiepingen tellend appartementencomplex gebouwd, met op de begane grond, bedrijfsruimte en wellicht horeca.
Over de totstandkoming van dit complex HKO40 en de (architectonische) overwegingen daarbij is aan het woord architect Marco van Zal: ‘Samen met mijn zakenpartner Jacco van Wengerden zijn wij in 2018 begonnen aan dit project. Naar verwachting wordt het medio 2025 opgeleverd.’
Dat is een fikse periode, wat komt er allemaal bij kijken?
Marco: ‘In tegenstelling tot een particuliere opbracht voor een woonhuis hebben wij hier te maken met een complexere opdracht. De bouwaanvraag, bestemmingsplanwijziging, inspraakprocedures en de bijbehorende bureaucratie nemen samen een klein jaar in beslag. Wij als bureau gaan ook niet over één nacht ijs en verdiepen ons eerst grondig in de geschiedenis van de bebouwde omgeving. We maken het schetsontwerp, vervolgens het voorlopig ontwerp en daarna het definitieve ontwerp. Bedenk daarbij dat we op een bijzondere locatie bouwen, niet alleen vanwege de unieke ligging tegenover het park Frankendael, maar ook vanwege de gevarieerde omliggende straten met negentiende-eeuwse architectuur, Amsterdamse School en de Amsterdamse Uitbreiding Plan (AUP) architectuur.’
Wat zijn de uiterlijke verschillen van die drie architectuurstromingen?
Marco: ‘De negentiende-eeuwse verticale woningen zijn doorgaans statig en ingetogen gedecoreerd door speklagen in het metselwerk. De Amsterdamse School kenmerkt zich door de moderne, expressionistische architectuur, groot maar niet massief, gebruikmakend van baksteen in decoratieve patronen zowel in motief als in reliëf. Vaak met plastische gevels en speelse indelingen. De AUP grondgebonden woningen kenmerken zich door horizontalisme en soberheid, dat is niet zo verwonderlijk in de wederopbouwperiode waarin de bouwmaterialen schaars en kostbaar waren en er haast moest worden gemaakt met het bouwen.’
Hoe kenmerkt jullie ontwerp van HKO40 zich in deze gemêleerde omgeving?
Marco: ‘Het aardige is dat collega Jacco en ik elkaar qua stijl aanvullen. Jacco is meer van het uitbundige, met plastieke en bijzondere vormen, ik ben meer modernistisch met heldere, kubistisch vormen. Die synergie vind je terug in ons definitieve ontwerp. Opvallend aan de ligging van HKO40 is de gerichtheid op Park Frankendael waarmee het met zijn open gevel direct communiceert. De bestaande bebouwing daarentegen ligt allemaal met de kopgevels gericht naar het park. In de materialisatie van de gevel valt het metselwerk op waarbij we ons hebben laten inspireren door de Amsterdamse School.’
Wat valt er te zeggen over volume en massaliteit?
Marco: ‘De footprint van het zes verdiepingen tellende, 19,5 meter hoge HK040 is net zo groot als het postkantoor van destijds. De opbouw daarentegen is kleiner. De voorgevel aan de parkzijde verspringt, nijgt wat naar voren, al met al toont het gebouw daardoor minder massief, dat is ook een kenmerk van de Amsterdamse School.’
Voor wie wordt HKO40 gebouwd?
Marco: ‘De tien appartementen zijn onderverdeeld in zes vrije sector en vier middenhuur. Ze zijn dus zeer geschikt voor de leraar, politieagent, fysiotherapeut en verpleegster die hun heil nu meestal buiten de stad moeten zoeken.’
Hoe lang denk je dat HKO40 mee zal gaan?
Marco glimlachend: ‘Ik ga ervan uit dat dit gebouw er wel honderd jaar zal staan. Met een ervaren aannemer en de juiste materiaalkeuzes heb ik daar alle vertrouwen in.’ #
Ties van Dijk
Geef een reactie