Moeder heeft twee uur in de rij gestaan voor eten

Bron: onsamsterdam.nl

Van juni 1944 tot en met augustus 1945 hield de 14-jarige scholier Jan Wagener (1974-1989 eindredacteur van Ons Amsterdam) een dagboek bij.
Hij woonde toen in Betondorp.
Zijn school – de hbs aan de Mauritskade – zat tijdelijk in de Voormalige Stadstimmertuin. Enkele fragmenten uit eind 1944, toen de beruchte Hongerwinter naderde.

Maandag 9 October.
Vandaag zijn we voor het eerste begonnen met de nieuwe schooltijd van ’s ochtends 9 uur tot ’s middags 1 uur. 5 lesuren achter elkaar. Ik loop nu naar school heen en terug, maar als ik wil, kan ik op de fiets gaan.
Vrijdag 13 October.
Daar er geen elektriciteit meer is, gaat de bel voor de schooltijd en het wisselen der lesuren niet meer. Nu komt meneer Dirksen, de concierge, met een gewone tingel-bel de gangen door. ’t Lijkt wel de ijsman van voor de oorlog. Vanaf Maandag 23 Oct. krijgen we eten van de Centrale Keuken, omdat er dan ook geen gas meer is.
Maandag 16 October.
Vandaag hingen er weer papieren in de stad van het illegale blad ‘De Waarheid’! Er stond o.a. in dat Riga, Memel en Athene door de Russen bezet waren. Ook nog dat Breskens bevrijd was en dat ongeveer half Zuid-Beveland in Geallieerde handen is. Ik hoop dat ’t waar is.
Dinsdag 24 October.
In de Beethovenstraat is een Duitse soldaat vermoord. Voor straf zijn een aantal zogenaamde ‘terroristen’ en ‘saboteurs’ in ’t openbaar doorgeschoten en enige woonhuizen in de omgeving in brand gestoken.
Woensdag 25 October.
Vannacht is een Duitse auto in het zand v.d. opgebroken weg (Duivendrechtselaan) gereden. Toen hebben de Duitsers bij ons in de straat de mannen uit bed geklopt om te helpen. Vader is op ’t dak gevlucht, omdat we dachten dat ze mannen weghaalden of onderduikers. Maar dat was ’t gelukkig niet.
Vrijdag 27 October.
Vader en moeder weggeweest naar Hoorn, voor bonen… om 7 uur ’s ochtends weg… om kwart over 7 ’s avonds thuis… afgemat… plm. 150 km gefietst… controle, bijna de fietsen kwijt door in beslag nemen. Een mof keek naar moeders fiets… liet d’r gelukkig doorrijden. Bij de IJ-pont nog geschoten door een rechercheur op een man die hard wegliep.
Maandag 30 October.
Moeder heeft van kwart over een tot kwart voor drie in de rij gestaan voor eten (gaarkeuken in de Watergraafsmeerschool)

Vrijdag 3 November.
Uit het Duitse Weermachtbericht: Na de landing van Engelse en communistische troepen op de W.-kust van Dalmatië hebben de Duitsers zich ‘volgens de bevelen’ op ‘voorbereide stellingen’ in de bergen ‘gedistancieerd’.
Donderdag 9 November.
Nu is ook de V2 op Londen ingezet. Deze is onhoorbaar en veel gevaarlijker.
Woensdag 22 November.
Moeder heeft vandaag 2 liter karnemelk gehaald bij een boer, waar ze verleden Zaterdag 3 liter volle melk mocht halen. Dat mag ze nu voortaan elke Zaterdag doen. ’t Is op Duivendrecht. Buurvrouw Bijl en anderen doen ’t ook.
Donderdag 7 December.
Er kwam vanmorgen, toen ik voor school stond, luchtalarm. Degenen, die bij school stonden, renden allemaal weg. Ik ook.
Maandag 25 December.
’t Is vandaag 1e Kerstdag. We aten zuurkool van de centrale keuken. De stroop uit de 2 suikerbieten is klaar. ’t Is reuze stijf.

Jan Wagener