Dit is een heel raar station

Bron: oost-online.nl

Het Muiderpoortstation en de stationsomgeving krijgen een ‘kwaliteits- impuls’. In 2016 lag er ook al een plan maar dat ging niet door. Nu ligt er een nieuw plan, ontwikkeld door ProRail, de NS en de gemeente Amsterdam. Eind mei zou er een informatieavond voor buurtbewoners over zijn. IJopener Magazine besloot om zelf op het station te gaan kijken naar wat er verbeterd kan worden. En wat behouden moet blijven.

Ach, arm Muiderpoortstation. De geschiedenis begon zo mooi. Al in 1896 was er een halte aan de spoorlijn naar Hilversum, in 1939 werd het echte station feestelijk geopend. Twee jaar later werd Muiderpoort het station vanwaar ruim elfduizend Joden naar Westerbork werden getransporteerd, een doorgangskamp naar de concentratiekampen waaruit vrijwel niemand levend terug kwam.

Zowel het Muiderpoortstation als het Amstelstation zijn ontworpen door architect H.G.J. Schelling en wie goed kijkt, ziet de overeenkomsten tussen beide gebouwen. Maar waar het Amstelstation zijn oude allure behouden heeft, is het Muiderpoortstation in de loop der jaren kapot gerenoveerd. De monumentale toegangshal werd fietsenstalling. De loketten werden automaten, de overdekte gangen naar de perrons werden afgesloten. In 2016 riep reizigersvereniging Rover het Muiderpoortstation uit tot het een-na-sneuste station van Nederland. Sindsdien is er wel wat verbeterd. De perrons zijn verhoogd zodat je makkelijker in de sprinter kan stappen. De overkapping is vernieuwd. En er kwam iemand met hart voor het station.

Aangrijpende expositie
Jipke van ’t Veen (47) is sinds een jaar stationsmanager van Muiderpoort en veertien andere stations. Haar taak is er voor te zorgen dat het station schoon, heel en veilig is. Ze werkt nauw samen met ProRail, de gemeente, de middenstanders die stationsruimten huren, het schoonmaakbedrijf en aannemers. Muiderpoort is haar grootste en leukste station ‘vanwege het nostalgische gevoel, de uitstraling en de historie, daar kan je wat mee doen.’ Jipke zocht naar oplossingen die het wachten voor de reizigers aangenamer maken en die de binding met de buurt versterken.

We liepen met haar mee terwijl ze uitleg gaf. ‘Op het achtste perron staat een saai bouwwerkje, dat mocht van NS mooier. Op dat gebouwtje heeft de kunstenaar Serge Verheugen portretten van reizigers geschilderd. Op het derde perron hebben we dezelfde kunstenaar gevraagd om een kunstwerk te ontwikkelen dat de band met de buurt benadrukt. Dat resulteerde in een muur met 25 portretten en verhalen van buurtberoemde personen, mensen die veel voor de buurt betekenen. Zowel buurtbewoners als reizigers vinden dit schitterend. Het ziet er leuk uit en je hebt ook iets te lezen, dat maakt het wachten aangenamer’, vertelt ze.

Op 5 maart 2019 opende Buurtmuseum Indische Buurt onder grote belangstelling een aangrijpende expositie over de zwarte bladzijde van de NS in de oorlogsjaren. De spoorwegen stelden een ruimte beschikbaar aan de doorgangstunnel. Er waren toespraken van oorlogsslachtoffers, maar ook van de directeur representatie van de NS.

Ongemak reizigers
De kunstwerken dragen zeker bij aan de verbetering van de sfeer van het station, hier en daar is in de tunnels ook de verlichting verbeterd. Maar het blijven cosmetische ingrepen en er blijft veel te wensen over voor de 14.000 reizigers die dagelijks in en uit de treinen stappen. Jipke van ’t Veen heeft een lijst met verbeterpunten.

Muiderpoort is een ‘vorkstation’. Dat is een station met sporen die niet evenwijdig aan elkaar lopen. Er is een spoor richting Weesp, een spoor richting Amstelstation en een spoor naar Centraal. Als je moet overstappen moet je over straat en door de tunnel naar het andere perron. Je wordt de weg gewezen naar perron 2 en 3 of 8 en 9. Als je hier de weg niet kent waan je je op perron 9¾ van Harry Potter. ‘This is a very weird station’, hoorden we toeristen zeggen, ‘dit is een heel raar station.’ En zo is het.

Volgens Jipke kunnen de perrons geen andere nummering krijgen, dan moet ProRail alle logistiek veranderen. Wat wel beter moet is de bewegwijzering. Een ander verbeterpunt zijn de tunnels, de trappen en de liften. Ze zijn donker, versleten, verouderd en vergroten het gevoel van onveiligheid. De perrons zijn enorme tochtgaten, er is weinig beschutting. Een oudere reiziger voegt hier aan toe: ‘Op dit hele station is maar één toilet, op het derde perron. Dan moet je vijftig cent betalen bij de kiosk, je rijbewijs laten zien en dan krijg je de sleutel mee. Mevrouw, als ik drie kwartier in de sprinter heb gezeten, dan knap ik.’

En dan de chaos van fietsen bij het station, die stalen rattenplaag. De meeste reizigers zijn forenzen die met de fiets naar het station komen, maar ook buurtbewoners stallen hier hun fiets. Onlangs heeft fietsenmaker Costa na 35 jaar plaats moeten maken voor een zelfbedieningsfietsenstalling van de NS, waar je met een OV-kaart naar binnen kan. Er is plaats voor 2700 fietsen; de eerste 24 uur stal je gratis. Veel reizigers zijn hiervan niet op de hoogte.

Geluidsschermen?
Uw verslaggever is zelf buurtbewoner, ze weet er dus alles van. Treinen maken lawaai. Het schijnt dat de gemeente wil dat ProRail geluidsschermen aanlegt. Dat is duur en biedt geen soelaas als je boven het straatniveau woont. Zoals voor de bewoners van de flatgebouwen langs de spoorbaan.

Treinen die remmen maken het meest lawaai. Kunnen machinisten geen bijscholing krijgen voor geluidsarm rijden? En kan er een ondergronds spoor komen voor de vele treinen die niet stoppen op Muiderpoort? Trams maken trouwens nog meer lawaai, met name lijn 1 die de bocht omgaat richting Wijttenbachstraat. En dan die tunnels onder het spoor, die ongelukkige verbindingen tussen Indische buurt, Dapperbuurt, Tuinwijk en Oostpoort. Ze zijn smal, donker en onoverzichtelijk voor het verkeer dat erdoorheen gaat.

Een beetje jaloers kijkt de buurt naar het Amstelstation. Zo mooi was ‘ons’ station ook eens… de contouren zien we nog. Het hoge seinhuisje, de glazen hal waar nu de fietsenstalling is, kan die oude glorie niet in ere hersteld worden? Kan er iets moois in komen? Iets waar de buurt wat aan heeft? En wat geen overlast geeft maar wel een beetje reuring voor het gevoel van veiligheid, ook als het donker is? Een fijne danszaal in de hal bijvoorbeeld, zoals op station Haarlem? Een informatiepunt voor het moois dat in Oost te vinden is? Waar je dan ook nog een bloemetje kan kopen en wat lekkers voor als je op visite gaat? En mag dat muziek-educatiecentrum daar blijven zitten waar al die jongens en meisjes uit de buurt met hun instrumenten naar toe lopen?

We zijn heel benieuwd of de ‘kwaliteitsimpuls’ van de projectgroep Muiderpoort e.o. een oplossing biedt voor de problemen die reizigers en buurt ervaren.

Hannie Raaff