De witte leeuwen (Archipel) van de Makassarstraat

1923 – 2001
Auteur: Henk Penseel is geboren (1946) en getogen op de Zeeburgerdijk, met als eerste baan onderwijzer op de Anthonie van Diemenschool. Hij werd docent op de Hogeschool Utrecht en is woonachtig in Naarden.

Witte Leeuwen als bijnaam
De bijnaam Witte Leeuwen kregen de Archipellers pas in de Makassarstraat, toen zij ook wel de kampioenendoders werden genoemd. Ondanks dat Archipel na de oorlog lange tijd in de hoogste afdeling van de landelijke korfbalbond speelde, was ’t aan het eind van de competitie vaak hangen en wurgen om er in te blijven. Hun belangrijke punten om degradatie te voorkomen snoepten ze dan vaak af van een kampioenskandidaat; vandaar die tweede bijnaam.

Verandering van naam
De korfbalclub is opgericht in 1924 als onderafdeling van speeltuinvereniging Wittenburg aan het lange eind van de Grote Wittenburgerstraat met als naam TDW (Training Doet Winnen). Daar volgen drie promoties op een rij in de afdeling Amsterdam en promoveert TDW naar de landelijke bond. Die accepteert de naam niet, want er zijn al te veel clubs met letters. Zo start men met de nieuwe naam Volharding. Al snel wordt de club een begrip, groeit uit z’n vestje en verhuist naar het Parkschouwburgterrein, waar ze het veld delen met Swift. Gelukkig is het niet ver van Wittenburg. Je moet over de Wittenburgergracht, de brug over en je bent er. Dat valt mee, want in die tijd loop en fiets je ook naar al je uitwedstrijden.

Naar de Makassarstraat
Dit duurt tot 1938, als voor de tweede keer verhuisd wordt, dit keer naar de Makassarstraat, een eigen terrein in de Indische buurt. Daar zijn inmiddels aardig wat Wittenburgers komen wonen als jonge gezinnen, sommigen met kinderen. Wel stelt de gemeente als eis dat er een speeltuinvereniging opgericht moet worden, dan mag er een onderafdeling voor korfbal komen. Daarvoor zorgt mijn opa, Willem Penseel. De nieuwe naam, Archipel, ligt voor de hand. De speeltuin ligt in wat Multatuli noemt, de Gordel van Smaragd, de Indische Archipel. En de club begon natuurlijk op één van de drie oostelijke eilanden, Wittenburg. Tussen haakjes, rivaal SVK (Sport Vereeniging Kattenburg) is altijd de mindere geweest van de succesvollere buurman.

Naast korfbal veel activiteiten
De glorie begint aan de Makassarstraat. In de buurt, na de oorlog, veel babyboomers die lekker dichtbij kunnen sporten. Er wordt veel voor de jeugd gedaan. Later neemt de jeugd zelf initiatieven door feestjes te organiseren in de kantine. Niet alleen in de kantine van Archipel, maar ook de disco-avonden in de clubhuizen van Luto en Rohda trekken veel jongeren. Het verenigingsleven van de Amsterdamse korfbalclubs bloeit in de jaren zestig, begin jaren zeventig.
Het veld, toen nog met een middenvak, reikt in de lengterichting van het veld van hek tot hek. Als de lijnen uitgelegd worden, liggen die aan de korte kant van het veld praktisch tegen het hek van het terrein aan. Bij wedstrijden van het eerste team staan in de lengterichting horden mensen langs de lijn, hup witte leeuwen!

Helaas vertrek naar Noord, de doodsteek voor de club
De besprekingen in de rust vinden plaats in de dames- of in de herenkleedkamer. Er zijn maar twee kleedkamers met daarin een wasbak met koud water. Als de bond eist dat er rondom het hele veld uitloopruimte moet zijn en het publiek achter een touw moet staan, is het terrein aan de Makassarstraat eigenljk te klein. Als het aanbod komt om naar sportpark De Weeren te verhuizen om daar een eigen clubhuis te bouwen met moderne kleedruimtes met douches, vertrekt Archipel naar Amsterdam-noord. Maar het veld ligt aan de rand van de stad, niet meer lekker tussen de huizen. Het blijkt de doodsteek voor de club, die langzaam wegkwijnt.

Verbannen door het stadsdeel, einde verhaal
De roemruchte club die in 1973 de landelijke zaalkorfbalbeker wint en menig speler en speelster aan vertegenwoordigende twaalf- en achttallen levert (o.a. Henk Schoonderwoerd en Janne Engelberts), redt het niet. In 2002 is Archipel door planologen van het stadsdeel Amsterdam-noord verbannen van De Weeren en trekt in bij korfbalclub OKV in Oostzaan. De naam Archipel verdwijnt daarmee uit de competitie-overzichten. Een aantal oud-Archipellers korfballen nog bij OKV. Het terrein aan de Makassarstraat heet nu Makassarplein en is het domein van spelende kinderen, van wie weinigen lid zijn van een korfbalvereniging.

Voor meer verhalen over Archipel ga naar:
Korfbalvereniging Archipel
Archipel als huwelijksbureau
Archipel, de kampioenendoder
Kneusjeskampioenen bij Archipel
Omkoping bij Archipel?
Voorzitters van Archipel
Sportblessures