Bron: #Dwars door de buurt – editie 222
Café de Omval aan de Weespertrekvaart, ingeklemd tussen de spoorlijn langs het Amstelstation en de vaart: een romantisch rafelrandje van de stad. Pleisterplaats voor werknemers van oude industrietjes als Blooker, voor Ajax-supporters, Hells Angels en Willem Holleeder, die er regelmatig een broodje at. Wie kent het niet? De gemeente, eigenaar van het pand, wil er al sinds begin deze eeuw iets mee doen en startte vorig jaar oktober een wedstrijd voor alternatieven. Inmiddels is een van de plannen, plan Spectrum, door de vakjury uitverkoren en ook de omwonenden hadden een sterke voorkeur voor dit plan.
Het gebouw verkeert in slechte staat. Behoud ervan was geen voorwaarde voor in te dienen plannen. Supporters van het café begonnen vorig jaar een petitie voor behoud van het café. Helaas, het doek viel op 14 oktober. Bedrijfsleider Alfred van Antwerpen dacht nog aan herbouw. De gemeente wil het gebouw niet per se weg hebben, maar in de vijf voorstellen die een commissie onder stedenbouwer Ton Schaap in de competitie selecteerde, komt de herbouwoptie niet voor. Een beetje vreemd omdat in de selectiecriteria behoud van de cultuurhistorische waarden wel meetelde.
Pas Party’s
Andere criteria waren: laagdrempelige horeca in de plint, een plaats van onmoeting en een creatief, hoogwaardig en duurzaam ontwerp. Verder moet het multifunctioneel zijn, maar mag het geen woon-, hotel- of winkelbestemming krijgen. Sociale en culturele invullingen zijn wel mogelijk. De bebouwing rond het café, dat uit 1938 stamt, is al gesloopt. Het café zelf staat nog overeind en wordt tijdelijk gebruikt door Atelier Petra de Jonge, die er creatieve workshops organiseert, proeverijen, jazz-concertjes en ‘Pas Party’s’ voor vrouwen. Ook komt er tijdelijk een ruimte voor Wine en Painting sessies.
Leuk maar helaas tijdelijk. Plannen voor de Omval bestaan al 20 jaar. Al in 2002 werd de toenmalige uitbater Johannes aan de Stegge te verstaan gegeven, dat het pand binnen enkele jaren plaats zou moeten maken voor nieuwbouw. Maar juist in die tijd kwam er een reeks van nieuwe kantoren in wolkenkrabbers als de Rembrandttoren en dat beloofde veel nieuwe klandizie. Van Antwerpen ging in 2008 als nieuwe bedrijfsleider verder met het café en bouwde er een leuke ovaalvormige serre bij. De Omval blijft een prima plek voor horeca, maar die moet nu dus wel een nieuw onderkomen krijgen. Het driehoekige kavel meet 600 m2 en de nieuwbouw mag maximaal 23 meter hoog worden. De inzenders mochten ook plannen indienen voor de openbare ruimte rond het café. Inmiddels is één plan unaniem uitverkoren door de jury: dat van CrowdBuilding bv, Plan Spectrum ‘Circular City House.
Winnend ontwerp
CrowdBuilding BV en partners geven Circular City House een volledig houten structuur. De benedenverdieping wordt ingericht als podium voor de buurt. Het oude Café de Omval is in het ontwerp verwerkt. Er komt een soort buurthuis. De eerste verdieping is helemaal open en heeft overhangende uitbouwsels. Een markante zuil fungeert als eyecatcher. Er komen een laagdrempelig terras en (lounge)ruimtes om samen te zijn en van gedachten te wisselen. ‘Door het Café de Omval aan de Weespertrekvaart, ingeklemd tussen de spoorlijn langs het Amstelstation en de vaart: een romantisch rafelrandje van de stad. Pleisterplaats voor werknemers van oude industrietjes als Blooker, voor Ajax-supporters, Hells Angels en Willem Holleeder, die er regelmatig een broodje at. Wie kent het niet? De gemeente, eigenaar van het pand, wil er al sinds begin deze eeuw iets mee doen en startte vorig jaar oktober een wedstrijd voor alternatieven. Inmiddels is een van de plannen, plan Spectrum, door de vakjury uitverkoren en ook de omwonenden hadden een sterke voorkeur voor dit plan café als relikwie te behouden, gaan vervlogen tijden niet verloren maar leven herinneringen voort.’ CrowdBuilding verwacht een rijke verzameling bezoekers. Stamgasten uit het oude café, kantoormensen uit de buurt en nieuwsgierige nieuwe bewoners.
Het bouwprogramma is divers: van betaalbare kantoren en ateliers tot horeca met bar en restaurant. En met een wisselend programma in het auditorium op de eerste verdieping voor debat, presentatie, documentaire en workshops. ‘De openbare ruimte is levendig en actief: van een wekelijkse versmarkt tot een jaarlijks Amsterdam Art Weekend of Light Festival.’ Ronkende taal, maar veelbelovend. Dit plan voldoet volgens de jury aan alle aspecten van de opgave en draagt bij aan inclusiviteit. ‘Het brengt de locatie tot leven met een mooie, nieuwe plek, die in verbinding staat met de omgeving.’
De afvallers
We geven ook een indruk van de andere plannen, die de preselectie haalden. Het ontwerp van Tenman, Vink Bouw ‘biedt ruimte voor werk, cultuur, ontspanning en experiment, waar iedereen welkom is’. De Kleine Omval brengt een buurtbioscoop en laagdrempelige horeca samen met flexibele bedrijfsruimten in een duurzaam gebouw, dat past bij de plek: stoer en een tikje rauw. ‘Met de Kleine Omval maken we een robuust en adaptief gebouw, dat meebeweegt met de wensen van de gebruikers en een spannende invulling geeft aan deze rafelrand. We behouden het karakter van de plek en voegen kwaliteit en toegankelijkheid voor iedereen toe.’
De Centrale van Casa 23 BV combineert een aanpasbaar casco met een markant gebouw. Het ontwerp ‘reageert op zijn omgeving en geeft door zijn sculpturele vorm met knikken het relatief grote volume een passende schaal. Het refereert aan industriële architectuur, met veel creatieve plekken, de constructie heeft een belangrijk aandeel in de architectuur. De materialisatie van aluminium geeft het een levendig uiterlijk en grote glasvlakken geven de gevels een krachtige compositie. Horeca opent middels de grote glazen schuifgevel naar het plein en heeft een mooi terras aan het water. Creatieve bedrijven op de eerste twee lagen hebben extra verdiepingshoogten en geven dynamiek met voor de bovenste lagen een programma, dat in de tijd wijzigt.’
Do Amsterdam van de Heutink Groep wordt een ‘iconisch gebouw.’ Een houten gevel, omringd door een subtiel, stalen frame gevormd in een scherpe driehoek met groene buitenruimtes. De markante balkons zijn regelmatig open voor het publiek en worden gedomineerd door groen. Het gebouw wordt een plaats voor Doen, Activeren, Creëren, Ontmoeten en Reflecteren. Het plein wordt een ontmoetingsplek. Het eigentijds horecaconcept is een knipoog naar het oude café. De oude kenmerkende gevel keert herkenbaar terug. Het programma is samen met de buurt tot stand gebracht. Buurtbewoners kunnen hier activiteiten ontwikkelen zoals het vertonen van films, het geven van workshops en sportactiviteiten. Budget hiervoor wordt gegarandeerd door de eigenaar van het gebouw. Er is ruimte voor alle vernieuwende bedrijfjes, flexibel in te delen. In een heel duurzaam, houten gebouw.
De Opstap van Local development van Van den Hengel tenslotte is ‘een cadeau voor de stad.’ Stoere architectuur laat zien wat er binnen en buiten gebeurt als baken op het plein. Het gebouw geeft het hele gebied een boost met de buitentrappen als iconische verbeelding van ontmoeten en bewegen.’ Gezond bewegen staat centraal in het ontwerp. ‘Van starter tot scale-up, van driewieler tot speedpedelic. De open gevels aan alle kanten en het doorlopende stadstapijt maken het voor bezoekers logisch om binnen en buiten te gebruiken.’
Theemuts
Een inzending tenslotte, die de preselectie niet haalde is een ontwerp van Maarten Douwe Bredero. Hij oppert een combinatie van het bestaande café met een mix van commercieel, cultureel en horeca. Het café wordt omkapseld met een flexibele envelop in de vorm van een theemuts. Hij koestert in zijn plan historische continuïteit en buurtsentiment.
De gemeente is van plan het terrein in erfpacht uit te geven zodat Circular City House er kan komen. Naar verwachting begint de bouw in 2023. #
Jaap Kamerling
Geef een reactie