Buurtberoemd om zijn buurtprojecten

Bron: #Dwars door de buurt – editie 235

Als de Iraanse politieke vluchteling Firoez Azarhoosh in 1983 in Amsterdam aankomt, is hij meteen verkocht. ‘Ik keek mijn ogen uit, ik zag een waanzinnige chaos en rebellie, allerlei soorten mensen met paarse haren en hanenkammen en laarzen… ik dacht dit is het!’ Nu veertig jaar later vervult hij nog even enthousiast zelf een belangrijke en innovatieve rol in de chaos van Oost – en daarbuiten.

Een paar jaar na zijn aankomst in Nederland gaat de dan 20-jarige Firoez nog even naar Amerika, want dat was de bedoeling oorspronkelijk, daar woonde familie, maar hij keert al snel weer terug. ‘Ik woonde in zo’n Vinex-wijk,’ vertelt hij. ‘Daar had ik geen zin in. Ik wilde gewoon in Amsterdam blijven.’ Hij studeert informatica aan de UvA, trouwt, krijgt twee kinderen, vervult een aantal directeursfuncties bij de gemeente Amsterdam en Den Haag en heeft dan genoeg van de overheid. Hij begint voor zichzelf als consultant. Azarhoosh: ‘Vanaf dat moment heb ik me helemaal gefocust op de samenleving in de wijk. En dat vond ik meteen zo leuk dat ik daar nooit meer mee ben gestopt. Ik word nog wel eens ingehuurd voor advies hier en daar, maar het liefst zit ik hier in de buurt.’

Polarisatie
Zijn meer dan levensgrote portret hangt op het Muiderpoortstation. ‘Tja, aanvankelijk leek het me nogal decadent toen kunstenaar Serge Verheugen me ervoor vroeg, maar ik vind het toch wel een eer om daar te mogen hangen te midden van al die andere mensen die actief zijn in de buurt. Wij dóen dingen, dat kun je wel zeggen. En ik krijg leuke reacties van mensen die me herkennen, ze sturen me appjes of foto’s.’ In een monocultuur mis je per definitie kansen is de uitspraak die Verheugen aan het portret heeft toegevoegd. Firoez legt uit waarom: ‘Diversiteit brengt veel nieuwe mogelijkheden. Dat betekent dat je niet alleen zelf veel kansen hebt om je te ontwikkelen, maar ook de samenleving. Een van mijn overtuigingen is dat als je gewend bent om in een pluriforme samenleving te leven met meerdere invalshoeken, je blik wijder is en je daardoor meer ziet. En dat is nodig om vooruit te komen, op een sociale manier. Op dit moment is er in Nederland veel onvrede met het bestaande systeem, zijn we op zoek naar iets nieuws. Dat leidt af en toe tot chaos, maar dat geeft niet; we moeten die chaos koesteren en leren ermee om te gaan.  Pas als we dat geleerd hebben, kunnen we een soort transitie maken richting een betere toekomst. Dat denk ik. Maar als je oogkleppen op hebt, zie je alleen maar je eigen gelijk en kom je per definitie problemen tegen. Niet iedereen is zoals jij. En dan word je boos, krijg je polarisatie.’

Experiment
Die polarisatie onder de bevolking ten tijde van de opkomst van Pim Fortuyn en de moord op Theo van Gogh (‘terwijl er economisch gezien helemaal geen reden was voor onvrede…’) was voor Azarhoosh de aanleiding om met een aantal mensen rond de tafel te gaan zitten en te bedenken hoe daarmee om te gaan. ‘Het was een enthousiaste tijd. We waren met wijkbewoners, politiek betrokken progressieve mensen die geloofden in innovatie, in de tijd van Obama, yes we can, mensen die anders durfden te denken. Samen hebben we buurtcentrum de Meevaart opgezet als sociaal experiment.’ Experiment? ‘Ja we wilden het laten runnen door vrijwilligers en de programmering aan de buurtbewoners overlaten, niet ingekapseld worden door een bepaald soort dwingende financiering.’ Het lukte. Dat kon in die tijd. Azarhoosh is nu minder bij de ontwikkeling betrokken en heeft het gevoel dat het stadsdeel wat meer controlerend optreedt, echt à la de overheid, minder meedenkend. ‘Maar er blijven nog steeds nieuwe groepen komen, er zijn nieuwe ideeën en experimenten met een nieuwe algemeen manager, dus het blijft wel een experimentele plek gelukkig.’

Armoede
Firoez Azarhoosh houdt zich nu vooral bezig met de beweging – zoals hij die zelf noemt – Samen Vooruit en met het Educatief Centrum Oost dat hieruit is voortgevloeid. Samen Vooruit heeft hij in 2017 na de gemeenteraadsverkiezingen in samenspraak met de gemeente opgezet. Het is een lokaal programma om de armoede vanuit de buurt te bestrijden. ‘Allereerst gaat het om de chronisch zieken, minder validen en ouderen,’ legt hij uit. Die moet je als fatsoenlijke samenleving sowieso ondersteunen. Daarnaast is er een groep die door omstandigheden grote schulden heeft opgebouwd en vaak met meerdere problemen worstelt. Die zijn hun geloof in de instituties helemaal kwijt. Dat vertrouwen proberen we met veel vrijwilligers te herstellen.’ Samen Vooruit heeft daarom een opleiding Vertrouwenspersonen opgezet. De afgelopen vier jaar zijn er ruim veertig mensen opgeleid die al zo’n 400 mensen hebben bereikt die in de problemen zaten. Deelnemers aan de opleiding komen uit ‘eigen’ organisaties – kerkelijke, Marokkaanse, Turkse, vluchtelingen etc. ‘Zo kun je ondersteuning bieden in de haarvaten van de samenleving, door mensen die vertrouwd worden. Dan heb je niet meer te maken met angstbeelden als: ik ga niet naar de schuldhulpverlening want straks word ik onder curatele gesteld of ik ga niet naar de jeugdzorg want straks wordt mijn kind me afgenomen.’

Gratis opleiding
En dan is er nog een derde groep die goed voor zichzelf zou kunnen zorgen, maar op de een of andere manier de aansluiting heeft gemist. ‘Daarom hebben we het Educatief Centrum Oost opgezet. Het gaat vaak om mensen met een taalprobleem, zonder eigen netwerk, die niet weten bij welke instanties ze voor hulp moeten aankloppen. Sommigen hebben weinig tot geen vertrouwen in de overheid, zitten depressief thuis en hebben geen geld en vooruitzicht op een beter leven.’

EC-O biedt hen een gratis opleiding aan. Het basisaanbod bestaat uit Pre-entree, MBO-1 assistent dienstverlening en zorg en MBO-2 dienstverlening. ‘Meer dan de helft van de studenten die vorig jaar een diploma behaalde, heeft werk,’ vertelt Firoez. ‘We zijn nu druk bezig met het opzetten van technische opleidingen, want daar zal de komende tien jaar veel vraag naar zijn.’

Politiek kind
Tot slot: wat drijft hem? ‘Mijn drijfveer is de onrechtvaardigheid van ongelijkheid: economische ongelijkheid, ongelijkheid in kansen, in achtergrond, in het hebben van netwerken. Dat leidt uiteindelijk tot een soort onderklasse die, als je daar niets aan doet, nooit meer de kloof kan overbruggen. Polarisatie zie ik als een gevolg hiervan.’ Firoez is altijd een politiek kind geweest. ‘Vanaf mijn 12^e was ik bezig met revoluties en opkomsten en ik heb natuurlijk beleefd dat het helemaal verkeerd kan aflopen. Ik wil dat niet nog een keer meemaken!’ #

Anita Boelsums