Sluiseiland Zeeburg

1957 – 2020

Auteur: Jan Dijk (1947) – Geboren en getogen in de Watergraafsmeer. Woont er nu nog steeds.

Een keersluis op sluiseiland
Vanaf 1957 was ter hoogte van het huidige informatiebord over het sluiseiland aan de Westelijke Merwedekanaaldijk niet ver van de Amsterdamsebrug een keersluis: bij hoogwater moest een sluisdeur in het water van het Amsterdam-Rijnkanaal neerdalen om het water tegen te houden. Bij calamiteiten zoals een zware storm. De toren aan onze kant waaraan de sluisdeur daalde stond op een speciaal daarvoor aangelegd sluiseiland. Op dat eiland stond een mooi woonhuis; je kon moeilijk weg wanneer het stormde en je nodig was als sluiswachter. Vaak was er ook een auto. Aan de overkant stond ook zo’n toren. Het indalen is nooit gebeurd. Die keersluis werd zo belangrijk geacht, dat men overwogen heeft het Amsterdam-Rijnkanaal ten behoeve van de vierduwbaksvaart (zie straks) om te leggen langs de westpunt van het Zeeburgereiland; want daartoe moet het kanaal minstens 100 meter breed zijn, zoals buiten het sluiseiland al wel het geval was.

Vierduwbaksvaart
De toren op het Sluiseiland verdween in 2007; de andere, op het Zeeburgereiland dus, was al eerder verdwenen, de keersluis was niet meer. Hij was overbodig geworden na aanleg van de nieuwe grote sluizen van IJmuiden.
Die vierduwbaksvaart bestond vanaf 1970. Het Amsterdam-Rijnkanaal moest er ook aan voldoen vond men. Overal waren barrières. Bij Amsterdam duurde het een tijdje. Pas in 2013 brak men het overbodige sluiseiland af. Het kanaal was nu ook ter hoogte van Amsterdam geschikt voor de vierduwbaksvaart. Maar voor zover ik weet is het er nooit voor gebruikt. De Nieuwe Waterweg en de Nieuwe Maas zijn sowieso breder en meer geschikt!

Een reserve-schutsluis hoefde niet meer
Tot 1957 was er op die plek een reserve-schutsluis in het Amsterdam-Rijnkanaal en ook al in het Merwedekanaal dat de smallere voorganger ervan was. Men vertrouwde de Oranjesluizen verderop, die dezelfde functie hebben, onvoldoende; maar die werkten toch echt wel perfect. De twee sluisgangen waren al snel te smal voor de grotere schepen die in het Amsterdam-Rijnkanaal mochten en konden varen. Een reserve-schutsluis hoefde eigenlijk niet meer; die was ook nooit als zodanig gebruikt. Wat een kapitaalverspilling! Het werd die keersluis. De kade aan de Westelijke Merwedekanaaldijk die je nog ziet hoort bij de vroegere schutsluis.

Een informatiebord vertelt het allemaal. Maar het is beschadigd en er staan onzorgvuldigheden in de tekst. Ik moest het wel driemaal lezen voor ik het snapte en onthield. Ik heb het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat aangeboden te helpen met een nieuwe tekst voor een vandalismebestendig bord. Want dit is best belangrijke materie. Zou ik iets van ze horen?

Lees ook Sluiseiland Zeeburg verwijderd uit Amsterdam-Rijnkanaal